Τρίτη 15 Σεπτεμβρίου 2009

Δυο τόσο διαφορετικοί κόσμοι


Το κομμάτι που ακολουθεί είναι του φίλου ψυχίατρου Γιώργου Κοκκινάκου, αυτός ο ΄νθρωπος σήκωσε στους ώμους του το θαύμα που έγινε στην Κρήτη.

Στην εποχή μας όπου οι μειοψηφίες εξορίζονται στο περιθώριο.
Στην εποχή μας που ‘’παράγονται’’ κάθε μέρα ‘’περιττοί άνθρωποι’’.
Στην εποχή μας, της εμπορευματοποίησης των δημόσιων αγαθών.
Σε μια εποχή όπου αποδομείται το κοινωνικό κράτος .
Στην εποχή της ανεργίας, της φτώχειας, της εγκληματικότητας, των ‘’εξαρτήσεων’’ και της αλλοτρίωσης και παθητικότητας των πολιτών.
Στην εποχή συρρίκνωσης των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων τι τύχη μπορεί να έχει ο ψυχικά άρρωστος;
Μεταξύ ‘’εγκλεισμού ‘’ και ‘’αποκλεισμού’’ σε τόπο Α-τοπο και χώρο Α-χωρο, χωρίς ταυτότητα, χωρίς εισόδημα, χωρίς διαπραγματευτικότητα, τι δυνατότητες κοινωνικής επανένταξης απομένουν;
Στην εποχή των υποχρηματοδοτήσεων και της πολιτικής των ‘’πτωχοκομείων’’ για τις στεγαστικές δομές, είμαστε υπέρ μιας ψυχιατρικής με όνειρο και κατά της πολιτικής της λιτότητας.
Ονειρευόμαστε μια ψυχιατρική όπου η ‘’δύσκολη στιγμή’’
οποιουδήποτε ατόμου δεν θα είναι ζήτημα ‘’νόμου και τάξης’’,
ζήτημα της ‘’κλούβας των μεταγωγών’’, ζήτημα απαγορεύσεων,
εγκλεισμού, βίας και απόρριψης, αλλά μια ανάγκη για βοήθεια
και μια κοινωνική υποχρέωση για συνοδοιπορία.
Στην σημερινή εποχή, ψυχικά πάσχοντες, συγγενείς,
επαγγελματίες αλλά και η ευρύτερη κοινωνία μια επιλογή έχουν:
Την συγκρότηση ενός κοινωνικού κινήματος που θα ζητήσει
και μια άλλη ψυχιατρική θεωρία, ένα άλλο ψυχιατρικό παράδειγμα
που θα έχει στο κέντρο της προσοχής του τον άρρωστο άνθρωπο
και τις ανάγκες του και μια άλλη ψυχιατρική περίθαλψη ανοιχτών
θυρών όπου οι άνθρωποι που πάσχουν θα νοσηλεύονται με αξιοπρέπεια
Οι στεγαστικές δομές που δημιουργήθηκαν για να μην καταλήξουν σε νεοϊδρυματικά μορφώματα μέσα στην κοινότητα, για να μην ζουν οι άρρωστοι μέσα αλλά συγχρόνως έξω από την κοινωνία, πρέπει να χρηματοδοτηθούν για να μπορούν να λειτουργήσουν ως χώροι παραγωγής νοήματος για τους ενοίκους και όχι σαν χώροι ενός νέου -πιο ραφιναρισμένου- εγκλεισμού.
Ταυτόχρονα πρέπει να χρηματοδοτηθεί η δημιουργία και λειτουργία ενός δικτύου κοινοτικών δομών και δράσεων σε όλη την Κρήτη, για να μπορέσει να εφαρμοστεί η τομεοποίηση και οι αρχές της κοινοτικής της κοινοτικής ψυχιατρικής, σε αντιπαράθεση του Ασυλικού μοντέλου.
Για να μπορέσουν οι άνθρωποι που έχουν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα ταυτόχρονα να έχουν τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα τους.
Για να μην είναι η διαφορετικότητα πρόβλημα, αλλά πηγή πλούτου για την κοινωνία
Στην Κρήτη εδώ και τέσσερα χρόνια δεν υπάρχει ούτε μια κλίνη στο ψυχιατρείο και λειτουργεί η τομεοποίηση. Αυτά τα δύο στοιχεία διαφοροποιούν το παράδειγμα της Κρήτης από όλες τις άλλες περιπτώσεις.
Αφού για 4 χρόνια σε μια ολόκληρη περιοχή λειτουργούμε χωρίς ψυχιατρείο σημαίνει ότι μπορούμε και αλλού.
Μπορούμε και παντού. Γι αυτό αξίζει να στηριχθεί το παράδειγμα της Κρήτης. Μπορούμε να φτιάξουμε συστήματα ψυχιατρικής φροντίδας χωρίς ψυχιατρεία, χωρίς εγκλεισμό, βία και στιγματικές διαγνώσεις.
Μπορούμε αντί της απλοποιητικής απάντησης του εγκλεισμού, να προσφέρουμε στους ασθενείς μας ανοιχτή, κοινοτική, ολική, σφαιρική φροντίδα.
Το παράδειγμα της Κρήτης αποδεικνύει ότι η ψυχιατρική χωρίς ψυχιατρείο, εγκλεισμούς, βία και αποκλεισμούς δεν είναι ουτοπία, αλλά μπορεί να γίνει πράξη.Η περίπτωση της Κρήτης - μοναδικό παράδειγμα στην Ελλάδα και από τα λίγα σε ολόκληρο τον κόσμο-αποδεικνύει ότι ένα άλλο ψυχιατρικό παράδειγμα μπορεί να δώσει συστήματα ψυχιατρικής φροντίδας πιο ανθρώπινα, πιο ελεύθερα, πιο θεραπευτικά.
Το ψυχιατρικό τοπίο στην Κρήτη άλλαξε. Αντί το ψυχιατρείο, το δίκτυο κοινοτικών δομών στην κοινότητα, αντί το κρεβάτι, η δουλειά της θεραπευτικής ομάδας, αντί της απλοποιητικής προσέγγισης μια σφαιρική αντιμετώπιση της ψυχικής διαταραχής.
Ο χώρος του ψυχιατρείου θέλουμε να γίνει από χώρος της τρέλας, χώρος πολιτισμού. Και τι καλύτερη αρχή από αυτές τις εκδηλώσεις. Από χώρος δακρύων, σιωπών, στεναγμών και κραυγών, χώρος πολιτιστικής δημιουργίας. Από τόπος απογύμνωσης για τους εγκλείστους, χώρος συγκίνησης και προβληματισμού.
Θέλουμε μια άλλη ψυχιατρική. Οχι της ομοιότητας αλλά της διαφοράς. Οχι της κοινωνικής ανάθεσης αλλά της θεραπευτικής ευθύνης. Οχι των συμπτωμάτων αλλά των αναγκών, όχι των απαγορεύσεων, των κανονιστικών αρχών και των περιορισμών αλλά της ελευθερίας, των επιλογών και της ευθύνης,
Θέλουμε ένα νέο ψυχιατρικό παράδειγμα.
Γ. Κοκκινάκος

8 σχόλια:

meril είπε...

Γιώργο τι να πω.... πραγματικά είναι ειπωμένα όλα
Υπάρχουν λες καμιά φορά άνθρωποι που γεννούν-δημιουργούν το θαύμα
Δεν ξέρω για μας
μου φαίνεται είμαστε μικροί
μα αν βάλει πλάτη ο ένας κοντά στον άλλο....
γιατί μ' έναν τρόπο όλα νοσούν
και "Θέλουμε" και μεις "μια άλλη" κοινωνία. "Οχι της ομοιότητας αλλά της διαφοράς."

gyristroula2 είπε...

Είδα το βίντεο, μα δεν ξέρω τι να πιστέψω πια μ' αυτούς τους Αμερικάνους. Από τη μια έχουν όλοι έναν ψυχοθεραπευτή παραμάσχαλα κι από την άλλη, καταγγέλλουν ότι η ψυχιατρική είναι απάτη. Κάτι ενδιάμεσο;
Όσο για το κείμενο, αυτό μάλιστα, βάζει τα πράγματα στα σωστά όρια. Υπάρχουν ψυχιατρικές θεραπείες, μόνο που δεν είναι ντοπάρισμα, δεν απευθύνονται στον πάσχοντα, αλλά στις άρρωστες κοινωνικές δομές που τον δημιούργησαν.
Ωραία ανάρτηση, Γιώργο.

giorgos_st είπε...

Μέρη δεν είναι για να πούμε αλλά για να σκεφτούμε όλα αυτά.
Γυριστρούλα οι ανθρωποι που μιλούν στο βίντεο είναι δυστυχώς η μειοψηφία της ψυχιατρικής κοινότητας, όπως εδώ είναι επίσης μειοψηφία ο Κοκκινάκος και μερικοί ακόμα, ο Szasz στην Αμερική είναι πάντα κόντρα σε κάθε συντηρητική πολιτική και μεγάλος πολέμιος του Νίξον και της πολιτικής τότε του Λευκού Οίκου για τα ναρκωτικά που είχε σαν αποτέλεσμα την τερατώδη διεύρυνση του προβλήματος.

Θερσίτης είπε...

Πάντα στις επάλξεις για τους ...μειονεκτούντες συνανθρώπους μας. Γιώργο, γιατί είστε τόσο λίγοι;

Λορελάη είπε...

Δεν ξέρω Γιώργο. Είναι ένα θέμα για το οποίο μπορούν να μιλήσουν μό΄νο άνθρωποι που έχουν τις σχετικές γνώσεις. Έχω κι εγώ πολλές επιφυλάξεις για την ψυχιατρική και για τις μεθόδους της, αλλά δεν νομίζω ότι μπορούμε να την ακυρώσουμε σαν επιστήμη. Βρίσκεται ωστόσο νομίζω ακόμη σε πειραματικό και ερευνητικό στάδιο. Προσεγγίσεις όπως αυτές του φίλου σου είναι εξαιρετικά αξιόλογες πιστεύω, αν και δεν μπορώ να καταλάβω πώς ακριβώς λειτουργεί η πρότασή του, γιατί δεν έχω ιδέα για το πώς είναι τα πράγματα σ' αυτόν τον χώρο κι ούτε έχω τις γνώσεις που έλεγα πριν. Μακάρι η προσπάθειά του να έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα και να ανοίξει έναν άλλον δρόμο, περισσότερο ανθρώπινο, στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και αντιμετωπίζουμε την ψυχική διαταραχή.

giorgos_st είπε...

Αντώνη καλημέρα τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα υπερασπίζουμε.
Αγγέλα επίσης καλημέρα, τωρα το αν η ψυχιατρική είναι επιστήμη και μάλιστα ανθρωπιστική, η μια κατασκευή του δέκατου έβδομου αιώνα που εκ των υστέρων απόκτησε την ιδιότητα της επιστήμης, αλλά στην πραγματικότητα υπηρετεί την κοινωνική ανάθεση του σωφρονισμού και του μηδενισμού κάθε ανθρώπινου χαρακτηριστικού σε ΄διαφορετικά άτομα από την παρουσία των οποίων η κοινωνία θέλει να απαλλαγεί. (αυτή είναι η κοινωνική ανάθεση)
Νομίζω πως η απάντηση είναι αυτονόητη. Εχουν γίνει εγκλήματα στο όνομα της, να μην ξεχνάμε την Λέρο η ψυχιατρική την δημιούργησε ή τουλάχιστον έδωσε το "επιστημονικό άλλοθι για να δημιουργηθεί".

Λορελάη είπε...

Γιώργο μου συμφωνώ με όλες τις ενστάσεις σου, κι έχω κι εγώ αμφιβολίες για την ψυχιατρική (γι' αυτό είπα ότι βρίσκεται ακόμη σε ερευνητικό στάδιο). Αλλά σε πραγματικές ψυχικές ασθένειες -σ' αυτές δλδ. που οφείλονται σε βλάβη του ΚΝΣ, και όχι στις περιπτώσεις που "βαφτίζεται" αρρώστια η διαφορά-, όπως π.χ.η σχιζοφρένεια, με συμπτώματα που κάνουν τον άρρωστο επικίνδυνο και για τον εαυτό του και για το περιβάλλον του, ή τα βαριά σύνδρομα νοητικής υστέρησης, τι κάνουμε; Έχει τύχει να γνωρίσω τέτοιους ανθρώπους και να δω από κοντά το αδιέξοδο και την δυστυχία στην οποία οδηγούνται και οι ίδιοι και ένας κύκλος ανθρώπων γύρω τους, γι' αυτό με βλέπεις επιφυλακτική στους ακραίους αφορισμούς. Δεν λέω ότι η λύση είναι ο εγκλεισμός, άλλωστε αυτή έχει αρχίσει και εγκαταλείπεται και από την κυρίαρχη ψυχιατρική πρακτική, αλλά δεν ξέρω και ποια είναι η λύση. Γι' αυτό καταλήγω στο μακάρι να βρεθούν καλύτεροι και αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων, αλλά εγώ δεν μπορώ να ξέρω ποιοι είναι αυτοί. Αυτό χρειάζεται προσπάθεια και σοβαρή δουλειά από ανθρώπους με γνώσεις και με ευαισθησία.

giorgos_st είπε...

Αγγέλα μου άλλο πράγμα οι νευρολογικές ασθένειες (που και εδώ οι ασθενείς δικαιούνται ανθρώπινες συνθήκες νοσηλείας) και άλλο η ψυχικές παθήσεις, η σχιζοφρένεια δεν μπορεί να διαγνωσθεί με καμιά εξέταση του εγκεφάλου, πολλές τέτοιες ετικέτες έχουν στιγματίσει ανθρώπους και τους έχουν στερήσει ακόμα και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα για όλη τη ζωή τους.