"Ο δρόμος για τη κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις" ένας τέτοιος δρόμος είναι η ιστορία των Κοινωνικών Συνεταιρισμών Περιορισμένης Ευθύνης στη χώρα μας. Η καλή πρόθεση κατ αρχήν υπήρχε: ήταν να δοθεί από την πολιτεία ένα πλαίσιο νομοθετικά κατοχυρωμένο που θα κάλυπτε την λειτουργία των άτυπων επιχειρήσεων που είχαν στο μεταξύ ξεπηδήσει ανά την Ελλάδα από τα μεγάλα ή μικρότερα ψυχιατρεία, με τη βοήθεια των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων, στα πλαίσια της λεγόμενης ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και θα επέτρεπε την ανάπτυξή τους.
Ακούγεται πραγματικά περίεργο το κρατικό σύστημα υγείας, στην περίπτωση μας της ψυχιατρικής περίθαλψης, να οργανώνει και να λειτουργεί επιχειρήσεις παντός είδους για άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας. Δεν υπήρχε κανένα πλαίσιο νόμιμης λειτουργίας ενώ, από την άλλη μεριά, η αποκατάσταση αυτών των ανθρώπων δεν μπορούσε να ολοκληρωθεί χωρίς την παράμετρο της εργασίας καθώς όλοι μας γνωρίζουμε την σημασία της αμειβόμενης εργασίας στην καλή ψυχική υγεία όχι μόνο για τα άτομα με ψυχιατρική εμπειρία αλλά και στο γενικό πληθυσμό.
Ψυχιατρική περίθαλψη λοιπόν χωρίς αποκατάσταση δεν νοείται και αποκατάσταση χωρίς αμειβόμενη εργασία πάλι δεν νοείται. Αυτές οι αυτονόητες συνεπαγωγές γίνονται εξαιρετικά δύσκολες και ακατανόητες στις μέρες μας που η ελεύθερη οικονομία βασιλεύει και που το κράτος σταδιακά αποσύρεται από κάθε τι κοινωνικό. Το έλλειμμα αυτό υπάρχει επίσης τόσο στην τοπική αυτοδιοίκηση όσο και στην εκκλησία που αρκείται κυρίως στο φιλανθρωπικό έργο των συσσιτίων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι ψυχικά ασθενείς βρίσκονται στο περιθώριο του περιθωρίου, έχουν υποστεί την ψυχιατρική βία και υφίστανται καθημερινά την απαξία του συνόλου σχεδόν των συνανθρώπων μας, σε μια κοινωνία ατομοκεντρική που όλο και περισσότερο αποστρέφει το πρόσωπο από τα κοινωνικά προβλήματα.
Σ' αυτό το θλιβερό περιβάλλον εμφανίστηκε ο νόμος 2716/99 που εισήγαγε το θεσμό των ΚΟΙΣΠΕ στη χώρα μας. Σε μια χώρα αναλφάβητη σε κάθε τι που αφορά την συνεταιριστική παιδεία και ηθική και σε ένα χώρο ευαίσθητο όπως ο ψυχιατρικός δεν ήταν δύσκολο να ανθίσει η παραπληροφόρηση και να καλλιεργηθούν υψηλές προσδοκίες, δεν ήταν δύσκολο για μια ακόμη φορά οι ασθενείς να τεθούν στο περιθώριο και να αγνοηθούν οι ανάγκες τους, δεν ήταν δύσκολο να επικρατήσει ο κομματισμός και δεν ήταν καθόλου δύσκολο (ίσως ήταν και το ζητούμενο) η πολιτεία να βγάλει για μια ακόμη φορά την ουρά της απ' έξω και η "επιστημονική κοινότητα" θεωρώντας πως το ζήτημα δεν την αφορά (δεν υπάρχουν φαρμακευτικές εταιρίες που προτείνουν εργασία αντί για ψυχοφάρμακα) να το αγνοεί.
Αν πρέπει να αντλήσουμε μια σταγόνα αισιοδοξίας ακούγοντας τους ομιλητές μας (όλοι άνθρωποι με ψυχιατρική εμπειρία) είναι πως επιτέλους διεκδικούν, αρθρώνουν λόγο, δεν τους αρκεί πια το "περιθώριό τους". Σε όσους από μας αυτός ο λόγος φαντάζει οικείος και φυσικός έχουμε μια και μόνη υποχρέωση, να τον ενισχύσουμε και να τον δυναμώσουμε .
Θεσσαλονίκη 7-6-08
Πρόλογος στην ημερίδα "Ο λόγος των αποκλεισμένων" που έγινε στις 7 και 8 Ιουνίου 2008 στη Θεσσαλονίκη.