Δυο τόσο διαφορετικοί κόσμοι

Το κομμάτι που ακολουθεί είναι του φίλου ψυχίατρου Γιώργου Κοκκινάκου, αυτός ο ΄νθρωπος σήκωσε στους ώμους του το θαύμα που έγινε στην Κρήτη.

Στην εποχή μας όπου οι μειοψηφίες εξορίζονται στο περιθώριο.
Στην εποχή μας που ‘’παράγονται’’ κάθε μέρα ‘’περιττοί άνθρωποι’’.
Στην εποχή μας, της εμπορευματοποίησης των δημόσιων αγαθών.
Σε μια εποχή όπου αποδομείται το κοινωνικό κράτος .
Στην εποχή της ανεργίας, της φτώχειας, της εγκληματικότητας, των ‘’εξαρτήσεων’’ και της αλλοτρίωσης και παθητικότητας των πολιτών.
Στην εποχή συρρίκνωσης των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων τι τύχη μπορεί να έχει ο ψυχικά άρρωστος;
Μεταξύ ‘’εγκλεισμού ‘’ και ‘’αποκλεισμού’’ σε τόπο Α-τοπο και χώρο Α-χωρο, χωρίς ταυτότητα, χωρίς εισόδημα, χωρίς διαπραγματευτικότητα, τι δυνατότητες κοινωνικής επανένταξης απομένουν;
Στην εποχή των υποχρηματοδοτήσεων και της πολιτικής των ‘’πτωχοκομείων’’ για τις στεγαστικές δομές, είμαστε υπέρ μιας ψυχιατρικής με όνειρο και κατά της πολιτικής της λιτότητας.
Ονειρευόμαστε μια ψυχιατρική όπου η ‘’δύσκολη στιγμή’’
οποιουδήποτε ατόμου δεν θα είναι ζήτημα ‘’νόμου και τάξης’’,
ζήτημα της ‘’κλούβας των μεταγωγών’’, ζήτημα απαγορεύσεων,
εγκλεισμού, βίας και απόρριψης, αλλά μια ανάγκη για βοήθεια
και μια κοινωνική υποχρέωση για συνοδοιπορία.
Στην σημερινή εποχή, ψυχικά πάσχοντες, συγγενείς,
επαγγελματίες αλλά και η ευρύτερη κοινωνία μια επιλογή έχουν:
Την συγκρότηση ενός κοινωνικού κινήματος που θα ζητήσει
και μια άλλη ψυχιατρική θεωρία, ένα άλλο ψυχιατρικό παράδειγμα
που θα έχει στο κέντρο της προσοχής του τον άρρωστο άνθρωπο
και τις ανάγκες του και μια άλλη ψυχιατρική περίθαλψη ανοιχτών
θυρών όπου οι άνθρωποι που πάσχουν θα νοσηλεύονται με αξιοπρέπεια
Οι στεγαστικές δομές που δημιουργήθηκαν για να μην καταλήξουν σε νεοϊδρυματικά μορφώματα μέσα στην κοινότητα, για να μην ζουν οι άρρωστοι μέσα αλλά συγχρόνως έξω από την κοινωνία, πρέπει να χρηματοδοτηθούν για να μπορούν να λειτουργήσουν ως χώροι παραγωγής νοήματος για τους ενοίκους και όχι σαν χώροι ενός νέου -πιο ραφιναρισμένου- εγκλεισμού.
Ταυτόχρονα πρέπει να χρηματοδοτηθεί η δημιουργία και λειτουργία ενός δικτύου κοινοτικών δομών και δράσεων σε όλη την Κρήτη, για να μπορέσει να εφαρμοστεί η τομεοποίηση και οι αρχές της κοινοτικής της κοινοτικής ψυχιατρικής, σε αντιπαράθεση του Ασυλικού μοντέλου.
Για να μπορέσουν οι άνθρωποι που έχουν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα ταυτόχρονα να έχουν τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα τους.
Για να μην είναι η διαφορετικότητα πρόβλημα, αλλά πηγή πλούτου για την κοινωνία
Στην Κρήτη εδώ και τέσσερα χρόνια δεν υπάρχει ούτε μια κλίνη στο ψυχιατρείο και λειτουργεί η τομεοποίηση. Αυτά τα δύο στοιχεία διαφοροποιούν το παράδειγμα της Κρήτης από όλες τις άλλες περιπτώσεις.
Αφού για 4 χρόνια σε μια ολόκληρη περιοχή λειτουργούμε χωρίς ψυχιατρείο σημαίνει ότι μπορούμε και αλλού.
Μπορούμε και παντού. Γι αυτό αξίζει να στηριχθεί το παράδειγμα της Κρήτης. Μπορούμε να φτιάξουμε συστήματα ψυχιατρικής φροντίδας χωρίς ψυχιατρεία, χωρίς εγκλεισμό, βία και στιγματικές διαγνώσεις.
Μπορούμε αντί της απλοποιητικής απάντησης του εγκλεισμού, να προσφέρουμε στους ασθενείς μας ανοιχτή, κοινοτική, ολική, σφαιρική φροντίδα.
Το παράδειγμα της Κρήτης αποδεικνύει ότι η ψυχιατρική χωρίς ψυχιατρείο, εγκλεισμούς, βία και αποκλεισμούς δεν είναι ουτοπία, αλλά μπορεί να γίνει πράξη.Η περίπτωση της Κρήτης - μοναδικό παράδειγμα στην Ελλάδα και από τα λίγα σε ολόκληρο τον κόσμο-αποδεικνύει ότι ένα άλλο ψυχιατρικό παράδειγμα μπορεί να δώσει συστήματα ψυχιατρικής φροντίδας πιο ανθρώπινα, πιο ελεύθερα, πιο θεραπευτικά.
Το ψυχιατρικό τοπίο στην Κρήτη άλλαξε. Αντί το ψυχιατρείο, το δίκτυο κοινοτικών δομών στην κοινότητα, αντί το κρεβάτι, η δουλειά της θεραπευτικής ομάδας, αντί της απλοποιητικής προσέγγισης μια σφαιρική αντιμετώπιση της ψυχικής διαταραχής.
Ο χώρος του ψυχιατρείου θέλουμε να γίνει από χώρος της τρέλας, χώρος πολιτισμού. Και τι καλύτερη αρχή από αυτές τις εκδηλώσεις. Από χώρος δακρύων, σιωπών, στεναγμών και κραυγών, χώρος πολιτιστικής δημιουργίας. Από τόπος απογύμνωσης για τους εγκλείστους, χώρος συγκίνησης και προβληματισμού.
Θέλουμε μια άλλη ψυχιατρική. Οχι της ομοιότητας αλλά της διαφοράς. Οχι της κοινωνικής ανάθεσης αλλά της θεραπευτικής ευθύνης. Οχι των συμπτωμάτων αλλά των αναγκών, όχι των απαγορεύσεων, των κανονιστικών αρχών και των περιορισμών αλλά της ελευθερίας, των επιλογών και της ευθύνης,
Θέλουμε ένα νέο ψυχιατρικό παράδειγμα.
Γ. Κοκκινάκος